6 Ekim 2007 Cumartesi

SES ve İMGE

John Cage, 4'33 by David Tudor

(1912–1992) John Cage, çağımızda kompozisyon yapmak için katı kuralların gerekli olmadığını en açık yüreklilikle kanıtlayan bestecidir. Bir ses olayının diğeri ile mutlaka bağlantılı olmadığım ve ses düzenlemesinde belli bir denetim gerekmediğini ileri sürer. Demokrasi dünyasında bir çalgı topluluğunun da demokratik kurallara oturtulabileceğine örnek vermek istemiştir. Şansa bırakılmış müzik, rastlamsallık, Cage'in buluşudur.

Bestecinin yorumcuya özgürlük tanıması, yorumcunun da besteye -bir ölçüde yönlendirilmiş de olsa- katkıda bulunması düşüncesi, çağdaş müziği çok etkilemiştir. 5 Eylül 1912'de Los Angeles'ta doğan Cage, 1930–31 yıllarında Paris, Berlin ve Madrid'de müzik, sanat tarihi ve mimarlık eğitimi alır. Kaliforniya'ya dönünce Cowell ve Schönberg'in öğrencileri olur.

1938'de Seattle'da bir vurma çalgılar orkestrası kurar. Aynı yıl hazırlanmış piyano'sunu ortaya çıkartır. Piyanonun tellerini birbirine bağlayıp, aralarına lastik, tokmak ve tahta gibi değişik cisimler yerleştirerek geleneksel tınısına yenilikler getirir. 1937'den sonra dans ve vurma çalgılar arasındaki bağlantıyı incelemeye başlayan Cage, 1942'den sonra New York'ta Merce Cunningham Dans Topluluğu ile uzun yıllar sürecek bir işbirliğine girer. 1941'de Chicago'da Yeni Müzik dersleri verir.

1952'de İmgesel Manzara no. 5 adlı, teyp içeren ilk yapıtını ortaya çıkartır. Aynı yıl 4'33" başlıklı sessiz yapıt da ortaya çıkar. Sessizliğin, müziğin bir öğesi olduğunu, yorumcunun 4 dakika 33 saniye sahneye çıkıp çalgısının önünde sessizce oturduğu zaman, kendi kalp atışlarından çevredeki en minimal sese kadar duyabileceğini ileri sürer. 4'33" üç bölümden oluşur ve her bölüm bir diğerine attacca ile bağlıdır. Çalgı piyano, keman veya flüt olabilir.

Cage'in Asya felsefesine yakın ilgisi, Zen Budizmi de yakından incelemesine yol açar. Böylece müzikte de zar atımıyla, rastlantının getireceği sonuçların denemelerine girişir. Bestecinin Sessizlik (1961) ve Pazartesiden Sonra Bir Yıl (1967) adlı kitapları vardır.

CAGE'İN BAŞLICA YAPITLARI
:

Orkestra: Hazırlanmış Piyano için Konçerto (1951); Piyano Konçertosu (1958); Atlas Eclipticalis (1961); Score-Thoreau'dan 40 Çizim (1974).
Piyano: Metamorphosis (1938); Sonatas and Interludes (1948); Music of Changes (1951); Piyano için Müzik (1952); 7 Haiku (1952); Su Müziği (1952).
Vurma Çalgılar: First Construction (1939); Second Construction (1940); Third Construction (1941); The Imaginative Landscape 1-5 (1939-52).
Elektronik Müzik: Fontana Mix (1958); Cartridge Music (1960); Bird Cage (1972).
Diğer yapıtları: 4'33" (1952); Çeşitlemeler 1-7 (1958-66); Music for Carillon No. 1-5 (1952-67); HPSCHD (1969); Kuvartetler 1-8 (1976).

Hiç yorum yok: